Zapewne każdy przedsiębiorca zakładający nową działalność gospodarczą zastanawia się, jaki rodzaj formy prawnej będzie w danym przypadku najlepszy. Jest to decyzja trudna, ponieważ każda z nich obarczona jest pewnymi wadami. W tym artykule postaramy się pokrótce przedstawić charakterystykę jednej z form działalności, jaką jest spółka akcyjna, poznamy ją zarówno z tej lepszej, jak i gorszej strony.  

Co to jest spółka akcyjna?

Spółka akcyjna to rodzaj wolnorynkowej spółki kapitałowej. Wkład założycieli tworzy kapitał zakładowy. Jest on podzielony na równej wartości akcje, mogące być kupowane i sprzedawane na giełdzie. Po objęciu akcji przez akcjonariuszy powstaje spółka akcyjna w organizacji. Po wpisaniu spółki akcyjnej do rejestru przedsiębiorców nabywa ona osobowość prawną. Wcześniej działanie spółek akcyjnych regulował Kodeks Handlowy, obecnie jest to Kodeks Spółek Handlowych.

Założenie spółki akcyjnej

Generalnie, zalecane jest, aby spółkę akcyjną prowadziły osoby z dużym doświadczeniem i wiedzą, ponieważ stopień jej organizacji jest dosyć skomplikowany. Spółka ta może być założona w każdym, dowolnym celu – oczywiście pod warunkiem, że będzie on zgodny z prawem.

W celu powstania spółki założyciele muszą podpisać umowę powstania spółki, czyli akt założycielski. W następnym kroku niezbędne będzie stworzenie statutu, a następnie wniesienie kapitału zakładowego (co powinno być opisane w statucie).

 Statut zawiera również informacje o:

• siedzibie i nazwie firmy, (warto wspomnieć, że nazwa jest dowolna, jednak obowiązkowe jest zawarcie w niej „spółka akcyjna”, często zapisywana jako „SA”),
• przedmiocie jego działalności,
• kapitale zakładowym i jego wysokości,
• każdym założycielu, członkach rady nadzorczej oraz zarządu,
• nominalnej wartości pojedynczej akcji,
• udziale akcjonariuszy w zyskach,
• prawie do zbycia akcji.
• przybliżonej wysokości kosztów w spółce (kwota na dzień założenia).

 W następnej kolejności powinien zostać powołany organ nadzorczy, w którego skład wchodzą:

• Zarząd, który powołuje się na okres do pięciu lat, zajmuje się on reprezentowaniem spółki i prowadzeniem jej spraw,
• Rada nadzorcza, która wykonuje nadzór nad zarządem, w jej skład wchodzą minimalnie trzy osoby (w spółkach publicznych minimum pięć osób). Radę Nadzorczą powołuje i odwołuje zgromadzenie akcjonariuszy,
• Walne zgromadzenie.

Minusem w spółkach akcyjnych jest wymagany minimalny kapitał zakładowy – jest on wysoki i wynosi 100 tys. zł. Może on zostać wpłacony zarówno w formie gotówki, jak i w postaci niepieniężnej. Wartość pracy założyciela również może stanowić wkład w spółkę. Jest ona z góry określana. Wartość oraz ilość akcji spółki, które przypadają na jednego właściciela, są również jasno, z góry określone. Termin oraz minimalna wartość wpłacanego kapitału zależy od sposobu objęcia akcji spółki.

Jak działają spółki akcyjne?

Akcje w spółkach handlowych dzielą się na: akcje zwykłe oraz na akcje uprzywilejowane. Podział ten następuje w zależności od liczby głosów, które przypadają na jednego akcjonariusza. Właściciele akcji zwykłych na zebraniach walnych mają jeden głos, natomiast posiadacze akcji uprzywilejowanych mają inne prawa co do wypłacania dywidend czy głosowania na zebraniach walnych. Akcjonariuszami w spółce akcyjnej mogą być osoby prawne, osoby fizyczne, jak również jednostki organizacyjne mające zdolność prawną, ale nieposiadające osobowości prawnej. Akcjonariusze posiadają nie tylko swoje prawa, ale również szereg obowiązków, np. obowiązek wniesienia wkładu do spółki, obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych oraz spełnienia świadczeń dodatkowych.

Prawo do zysku z działalności spółek nazywane jest dywidendą. Może być wypłacana w formie pieniężnej lub jako inne aktywa, które posiada. To, kiedy wypłacane są dywidendy w spółkach, zależy od sposobu prowadzenia w niej polityki dywidendowej. Jest ona wypłacana nie tylko z zysku netto, ale może być również wypłacona z kapitału zapasowego, niepodzielnych zysków z lat poprzednich lub z kapitałów rezerwowych. Wysokość dywidendy zależy od wysokości wyniku finansowego spółki w konkretnym roku obrotowym.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy określa wartość wypłaty dywidendy, biorąc pod uwagę horyzont spółki na najbliższe miesiące oraz plany inwestycyjne spółki. Może się zdarzyć, że przedsiębiorstwo w danym roku postanowiło pozostawić część zysku. Wtedy wysokość dywidendy będzie oczywiście niższa.

Wady i zalety spółki akcyjnej

Omówmy teraz krótko zalety oraz wady wyboru tego rodzaju spółki:

Zalety:

• możliwość działalności na dużą skalę, co wiąże się z możliwością uzyskania dużych zysków,
• podmiotowość prawna, która oznacza, że spółka w swoim imieniu może zaciągać zobowiązania (działając przez swoje organy)
• akcjonariusze nie odpowiadają za jej zobowiązania swoim majątkiem osobistym.
• łatwość pozyskiwania kapitału oraz jego kumulacji, dzięki między innymi prostej procedurze pozyskiwania nowych akcjonariuszy.
• możliwość prowadzenia jednoosobowej spółki akcyjnej

Wady:

• kapitał zakładowy spółki akcyjnej, a właściwie jego kwota – wspomniane już wcześniej 100 000 zł. Dla niektórych przedsiębiorców może to stanowić barierę dla wyboru tej formy prawnej działalności gospodarczej.
• zyski spółki są opodatkowane podwójnie.
• drobni akcjonariusze nie mają wpływu na prowadzenie spraw spółki.
• skomplikowana procedura założenia spółki, z dużą ilością formalności,
• prowadzenie pełnej księgowości jest obowiązkowe,
• obowiązek corocznego składania sprawozdania finansowego do sądu rejestrowego,
• konieczność stałego doradztwa w zakresie prawnym i finansowym.

Marta