Przejdź do treści
Wczytuję...

Każdy przedsiębiorca ze swojej natury minimalizuje koszty. Można to robić na wiele sposobów, na wielu płaszczyznach. Jedną z takich możliwości są odpisy amortyzacyjne na podstawie środków trwałych. Ponieważ są one zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, to w świetle prawa obniżają dochód, a skoro tak, to obniżają i podatek dochodowy. Z tego względu naprawdę niełatwo znaleźć firmę, która nie posiadałaby w ewidencji środków trwałych żadnego majątku. Jednak nie wszystko można do tej ewidencji wpisać.

W świetle prawa

W polskim ustawodawstwie wyróżnia się trzy ustawy, które normalizują ewidencję środków trwałych – z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) i z 29 września 1994 r. o rachunkowości (UoR).

Prawo wyszczególnia, że środkami trwałymi, które można wpisać do ewidencji są budowle, budynki, lub lokale, wszelkiego rodzaju maszyny i inne przedmioty, jeśli przedsiębiorca nabył, lub wytworzył je we własnym zakresie, a w dniu ich przyjęcia są zdatne do użytku. Ponadto muszą być one wykorzystywane do celów firmowych przez minimum rok.

Niematerialne środki trwałe

Prawo przewiduje również dokonywanie odpisów amortyzacyjnych dla niematerialnych wartości. Należą do nich spółdzielcze prawa do budynków, lub lokali, prawa autorskie, wszelkie prawa patentowe, oraz specjalistyczna wiedza tzw. know-how. By móc ująć te prawa w amortyzacji, muszą być one wykorzystywane przynajmniej przez rok na potrzeby związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Dodatkowo do środków trwałych można zaliczyć koszt zakupu innej firmy. W tym jednym wypadku nie jest wymagany żaden okres użytkowania nabytego prawa (własności firmy).

Amortyzacja środków trwałych

Ustawodawca w prawie podatkowym wprowadził szereg obowiązków prawnych, wymaganych do dokonania odpisów amortyzacyjnych. Niedopełnienie wszystkich formalności może nieść za sobą poważne implikacje natury podatkowej, stąd też znajomość zasad dokonywania odpisów amortyzacyjnych należy do elementarnej wiedzy z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej.

Prawo wymaga, aby odpisów amortyzacyjnych dokonywać, w przypadku, gdy początkowa wartość danego środka trwałego wynosi więcej, niż 10 000 zł. Jednakże przedsiębiorca, jeżeli ma taką wolę, może zaliczyć do środków trwałych również te, o wartości równej, bądź mniejszej od 10 000 zł. W takiej sytuacji możliwe będzie dokonanie amortyzacji jednorazowej.

Amortyzację rozpoczyna się w miesiącu następnym po miesiącu, w którym dany środek trwały został wpisany do ewidencji. Dokonuje się jej do momentu zrównania odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową. Ewentualnie w momencie, kiedy dany środek ulegnie zniszczeniu, lub zbyciu ostatniego odpisu dokonuje się w miesiącu, w którym doszło do takiej sytuacji.

Wartość środków trwałych

Aby dokonać odpisów amortyzacyjnych niezbędne jest poznanie wartości początkowej danego środka trwałego. Ustala się ją na trzy możliwe sposoby. Pierwszym jest cena nabycia, drugim koszt wytworzenia (jeśli następuje we własnym zakresie), a ostatnim jest wyliczenie wartości rynkowej (w przypadku np. darowizn).

Ustalona wartość początkowa może ulec zmianie, jeśli dany środek trwały ulegnie ulepszeniu (remont lokalu, modernizacja maszyny itp.). Możliwa jest również zmiana tej wartości, jeżeli jej wyliczenie uprzednio nastąpiło niezgodnie z przepisami, lub nastąpiła aktualizacja wyceny środków trwałych.

Rodzaje amortyzacji

System podatkowy ogranicza okres i intensywność amortyzacji środków trwałych za pomocą odpowiednich przepisów. Wyznaczają one obligatoryjne metody amortyzacji oraz narzucają wysokość stawek amortyzacyjnych. Przedsiębiorca jest zobowiązany do sporządzenia planu amortyzacji z zastosowaniem stawek przewidzianych w wykazach. Możliwe są cztery metody dokonywania odpisów – liniowa, naturalna, degresywna i jednorazowa.

Metoda liniowa

Metoda ta polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem procentowej stawki od wartości początkowej zgodnie z wykazem stawek amortyzacyjnych. Istnieją jednak pewne możliwości podniesienia stawki. Przykładowo jeżeli używamy danego środka trwałego w złych warunkach, lub robimy to intensywniej, niż przeciętnie. Możemy wtedy pomnożyć naszą stawkę o współczynnik przewidziany w wykazie.

Istnieje również możliwość podniesienia stawki, jeżeli dany środek trwały jest wprowadzony do ewidencji po raz pierwszy od razu jako ulepszony. W takiej sytuacji podatnik może ustalić indywidualną stawkę odpisu amortyzacyjnego.

Metoda naturalna

Polega na ustaleniu stawki amortyzacyjnej według wydajności i intensywności użytkowania danego środka trwałego, czyli zgodnie z rzeczywistym zużyciem. Jest to metoda, która idealnie nadaje się do zastosowania w przypadku maszyn, którym dość łatwo można wyliczyć ilość pracy, jaką będą wykonywały w całym okresie użytkowania.

Metoda degresywna

Ta metoda polega na zwiększeniu początkowej stawki kosztem przyszłych lat amortyzacji. Podstawową stawkę amortyzacyjną mnoży się przez współczynnik nie wyższy, niż 2. Po każdym roku podatkowym następuje pomniejszenie wartości początkowej o dokonane odpisy amortyzacyjne. W ten sposób z każdym kolejnym rokiem podatkowym dokonuje się niższych odpisów za dany środek trwały, aż do osiągnięcia przez sumę odpisów początkowej wartości środka trwałego. Ustawodawca zdecydował, że nie można zastosować tej metody w stosunku do samochodów osobowych.

Metoda jednorazowa

Jednorazowego odpisu amortyzacyjnego dokonuje się kiedy wartość początkowa danego środka trwałego wynosi mniej, niż 10 000 zł. Poza taką sytuacją przewidziana jest możliwość zastosowania tej metody u nowych przedsiębiorców i tzw. małych podatników na kwotę nie większą, niż przewidziana. W 2020 roku kwota ta wynosiła 50 000 euro. Należy jednak pamiętać, że z metody jednorazowej wyłączone są budowle, budynki i lokale, oraz wszelkie środki transportu.

Sebastian

Leave a Comment